**ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﭼﻄﻮﺭ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﺪ؟ﭘﺎﺭﺳﯿﻨﻪ:ﺑﻌﯿﺪ ﻣﯿﺪﺍﻧﻢ ﻣﺜﻼ ﺩﺭ ﻣﺼﺮﻭ ﯾﺎ ﺑﺮﺯﯾﻞﻭ ﯾﺎ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﮐﺴﯽ ﺑﺠﺰ ﭼﻨﺪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻭﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ﻭ ﯾﺎ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎﺭ ﺑﻄﻮﺭﺟﺪﯼ ﻭﺍﺭﺩ ﺍﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﺑﺤﺚ ﻫﺎ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭﺗﺎﺭﯾﺦ، ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺼﺮ ﭼﻄﻮﺭ ﻋﺮﺑﯽ، ﺯﺑﺎﻥ ﺑﺮﺯﯾﻞﭘﺮﺗﻐﺎﻟﯽ ﻭ ﯾﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺷﺪ.ﺗﺎﺯﻩ ﺍﮔﺮ ﻫﻢ ﺍﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺎﺩﯼﺑﺮﺳﺪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﯾﻦ ﺭﺍ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺟﺎﻟﺐ،ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ,ﻋﻠﻤﯽ ﻭ ﺣﺘﯽ ﺗﻔﺮﯾﺤﯽ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪﺷﻤﺮﺩ.ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﻓﯿﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﯾﺎ»ﺍﻧﯿﻤﯿﺸﻦ«ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥﻓﻌﻠﯽ ﺩﺭﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮐﺮﺩ.ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻟﻐﺎﺕﺯﺑﺎﻥ ﮐﻬﻦ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﭼﺎﭖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮐﺮﺩ ﻭ ﻣﺮﺍﮐﺰﭘﮋﻭﻫﺶ ﺁﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺍﯾﺮ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻧﻤﻮﺩ.ﺭﺍﺳﺘﺶ ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯿﮑﻨﻢ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻫﻢ ﺍﯾﻦﻣﻮﺿﻮﻉ ﺁﻥ ﻗﺪﺭ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ ﻣﺜﻼ ﺯﺑﺎﻥ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﭼﻄﻮﺭ ﺗﺮﮐﯽ ﺷﺪ.ﺍﻣﺎﺍﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺍﺯ ﺩﯾﺮ ﺑﺎﺯ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ»ﺗﻮﭖﺳﯿﺎﺳﯽ«ﺑﯿﻦ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎﯼ ﻗﻮﻣﯽ ﻭ ﻧﮋﺍﺩﯼ ﺩﺭ ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺎﯼﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺍﻓﺮﺍﻃﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ.ﺍﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻫﻢ ﺯﯾﺎﺩ ﻣﺮﺩﻡ ﭘﺴﻨﺪﻧﯿﺴﺘﻨﺪ.ﺍﻣﺎ ﻭﻗﺘﯽ ﺩﺭ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ ﺑﯿﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﯼﺗﻨﺪ ﺭﻭ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺩﺭ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ.ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺻﻄﻼﺡ»ﺑﺤﺚ ﻫﺎ«ﻣﯿﻞ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺑﻪ ﺩﺍﻧﺴﺘﻦ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻭﭘﮋﻭﻫﺶ ﻭ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﯿﻠﻢ ﻭ ﭼﺎﭖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻟﻐﺎﺕﻭ ﻏﯿﺮﻩ ﻫﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻧﻤﯿﺸﻮﺩ.ﻓﻘﻂﻣﯿﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﻃﺮﻑ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺭﺍ ﺑﮑﻮﺑﻨﺪ.ﯾﮏ ﻃﺮﻑﻣﺪﻋﯽ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯽ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪﻫﻨﮕﺎﻡ ﺣﻤﻠﻪ ﻭ ﺍﺳﺘﯿﻼﯼ»ﻣﻬﺎﺟﻤﯿﻦ ﺻﺤﺮﺍﮔﺮﺩ ﻣﻐﻮﻝ«ﻭ»ﺑﻪ ﺯﻭﺭ ﺷﻤﺸﯿﺮ«ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺷﺪ ﻭ ﻃﺮﻑ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺩﺭﻣﻘﺎﻡ ﺩﻓﺎﻉ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺍﺯ ﺻﻔﺎﺕ»ﻣﻐﻮﻝ«ﻭ»ﻣﻬﺎﺟﻢ«ﻭ»ﺻﺤﺮﺍﮔﺮﺩ«ﺧﻼﺻﯽ ﯾﺎﺑﺪ ﺍﺩﻋﺎﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﮎ ﻫﺎ ﺍﺻﻼ»ﭼﻬﺎﺭ ﭘﻨﺞ ﻫﺰﺍﺭﺳﺎﻝ«ﯾﻌﻨﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﭘﯿﺶ ﺗﺮ ﺍﺯ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎ ﺩﺭ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ«!ﺍﯾﻦ ﮐﺸﺎﮐﺶ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺩﺍﺭﺩ.ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺣﺪﻭﺩ100ﺳﺎﻟﻪ.ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺪﺍﻧﻨﺪ.ﺩﺭ ﺳﺎﻝ1324ﯾﻌﻨﯽﺩﺭ ﺑﺤﺒﻮﺣﻪ ﻣﺎﺟﺮﺍﯼ ﭘﯿﺸﻪ ﻭﺭﯼ ﻧﻤﺎﯾﺸﻨﺎﻣﻪ ﺍﯼﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻪ»ﻣﻬﺮ ﻭ ﻣﯿﻬﻦ:ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﮕﺎﻧﯽ ﭼﻄﻮﺭﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﺪ«ﺑﻘﻠﻢ»ﺭﺳﺎﻡ ﺍﺭﮊﻧﮕﯽﺗﺒﺮﯾﺰﯼ«ﺩﺭ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﭼﺎﭖ ﺷﺪ.ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﮐﺘﺎﺑﭽﻪ ﺍﺯﺗﺎﺭﯾﺦ ﻭ ﻏﯿﺮﻩ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺧﺒﺮﯼ ﻧﯿﺴﺖ.ﺗﻤﺎﻡ ﺣﺮﻓﺶﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻐﻮﻝ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖﻏﺎﺯﺍﻥ ﺧﺎﻥ ﺍﯾﻠﺨﺎﻧﯽ)ﺍﻭﺍﯾﻞ ﻗﺮﻥ ﭼﻬﺎﺭﺩﻫﻢﻣﯿﻼﺩﯼ(ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻮﻣﯽ ﻭ ﭘﻬﻠﻮﯼ–ﺁﺫﺭﯼ ﻣﺮﺩﻡﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺭﺍ»ﺑﻪ ﺯﻭﺭ ﺷﻤﺸﯿﺮ«ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯽﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ!ﭘﯿﺎﻡ ﺍﺵ ﻫﻢ ﺍﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪﺗﺮﮐﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺤﻤﯿﻠﯽ»ﺻﺤﺮﺍ ﻧﺸﯿﻨﺎﻥﻭﺣﺸﯽ«ﺍﺳﺖ ﻭ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﻪﺯﺑﺎﻥ ﺍﺻﻠﯽ ﺧﻮﺩ ﯾﻌﻨﯽ ﭘﻬﻠﻮﯼ، ﺁﺫﺭﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﯾﺎ ﺗﺎﺗﯽ ﻭ ﻫﺮﭼﻪ ﮐﻪ ﻣﯿﺘﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﺎﻣﯿﺪ ﺑﺎﺯﮔﺮﺩﻧﺪ.ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺷﺮﺍﯾﻂ ﻭ ﺟﻮَ ﺣﺎﮐﻢ ﺁﻥ ﺩﻭﺭﻩﻣﯿﺘﻮﺍﻥ ﺩﺭﮎ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺍﻧﮕﯿﺰﻩ ﭼﻨﯿﻦ ﺍﺩﺑﯿﺎﺗﯽﺍﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻃﻠﺒﯽ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺍﯾﻦ ﺭﺍ ﭘﯿﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﮐﻮﺷﺶ ﻫﺎﯼﮐﺴﺮﻭﯼ ﻭ ﮐﺎﻇﻢ ﺯﺍﺩﻩ ﺍﯾﺮﺍﻧﺸﻬﺮ ﻫﻢ ﻣﯿﺘﻮﺍﻥﺩﯾﺪ.ﺷﺒﯿﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﻓﺮﺍﻃﯽ ﺑﻌﺪ ﺍﺯﺑﺮﻗﺮﺍﺭﯼ ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻭ ﺗﺎ ﻓﻮﺕ ﺁﺗﺎﺗﺮﮎ ﺭﺍﻣﯿﺘﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻫﻢ ﺩﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﻫﻤﮕﯽﻓﺮﻭﮐﺶ ﮐﺮﺩﻧﺪ.ﻣﻦ ﻋﮑﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﺍﯾﻦﮐﺘﺎﺏ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺳﺎﻝ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﻤﯿﺪﺍﻧﻢ.ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮﻫﻤﯿﻦﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥﺑﮕﻮﺋﯿﺪ ﮐﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺎﺩﺭﯼ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﻐﻮﻝ ﻫﺎ ﺑﻪﺯﻭﺭ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺗﺤﻤﯿﻞﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﯾﺪ ﺍﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ»ﺗﺤﻤﯿﻠﯽ«ﺭﺍ ﺑﺮﭼﯿﺪﻭ ﺟﺎﯼ ﺁﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﯼ ﺭﺍ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮐﺮﺩ، ﺁﻥﺭﺍ ﺗﻮﻫﯿﻦ ﻭ ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺣﺴﺎﺏ ﻣﯿﮑﻨﺪ.ﺍﻣﺎ ﻭﺍﻗﻌﯿﺖ ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻭﺍﻗﻌﯿﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﺎﯾﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﺮﺩ، ﯾﺎﻓﺖ ﻭﻗﺒﻮﻝﮐﺮﺩ ﭼﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭﺍﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮﺷﻤﺎﻥ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻭ ﭼﻪﺑﺪﻣﺎﻥ ﺑﯿﺎﯾﺪ.ﺳﭙﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﺍﺯ ﺑﺪﮔﻮﺋﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺩﻭﺭﯼ ﺟﺴﺖ،ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺩﯾﻦ ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ﻫﺮ ﮐﺲ ﻭﻫﺮ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺍﯾﻦﺗﺼﻮﺭﺍﺕ ﺑﺎﻃﻞ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﻧﺪﺍﺩ ﮐﻪ ﻣﯿﺘﻮﺍﻥ ﭼﯿﺰﯼﺭﺍ ﮐﻪ ﺻﺪ ﻫﺎ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﻋﻮﺽﻧﻤﻮﺩ.ﻭﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺪﻝ ﻭﺗﻮﻫﯿﻦ ﻭ ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺩﺭ ﺁﻭﺭﺩ.ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺍﮔﺮ ﻫﻢﺑﺨﻮﺍﻫﯿﻢ ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺍ ﺍﺻﻮﻻ ﺑﻪ»ﻣﻮﺿﻮﻉﺑﺤﺜﯽ«ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﯿﻢ، ﺑﺎ ﯾﮏ ﻧﮕﺮﺵ ﻋﻠﻤﯽ،ﭘﮋﻭﻫﺸﯽ، ﻭ ﺣﺘﯽ ﺧﻮﺵ ﺁﯾﻨﺪ…ﺑﺎ ﺑﺮﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ، ﺗﻬﯿﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻟﻐﺎﺕ، ﻓﯿﻠﻢ ﻭﻧﻘﺸﻪ ﻭ ﻏﯿﺮﻩ.ﻣﮕﺮ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﺮﺍﺙ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﻫﻤﻪﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ؟ﺍﻣﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ:ﻭﺍﻗﻌﯿﺖﭼﯿﺴﺖ؟ﯾﮑﻢ:ﺍﻭﻻ ﺍﯾﻠﺨﺎﻧﯿﺎﻥ ﻣﻐﻮﻝ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺗﺮﮎ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ.ﺯﺑﺎﻥ ﻣﻐﻮﻟﯽ ﺩﺭ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﻫﻤﺴﺎﯾﻪﺯﺑﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺗﺮﮐﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ،ﺍﻣﺎ ﺭﺑﻂ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩ.ﮐﻮﭺﻗﺒﺎﯾﻞ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﺻﻐﯿﺮﺣﻮﺍﻟﯽ ﺳﺎﻝ1000ﻣﯿﻼﺩﯼ ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪ.ﺷﺮﻭﻉﺣﻤﻼﺕ ﻣﻐﻮﻝ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ200ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ1206)ﺗﺎ1324(ﺑﻮﺩ.ﺯﺑﺎﻥ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﻐﻮﻟﯽ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﻣﺎ ﺗﺮﮐﯽ ﺷﺪﻩ ﭼﻮﻧﮑﻪﺗﻌﺪﺍﺩ ﺗﺮﮎ ﻫﺎ ﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻗﺮﻥﯾﺎﺯﺩﻫﻢ ﻣﯿﻼﺩﯼ–ﯾﻌﻨﯽ200ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺍﺯﻫﺠﻮﻡ ﻣﻐﻮﻝ–ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﻭ ﮐﻮﭼﺸﺎﻥﺗﺎ300-200ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﻐﻮﻝ ﻫﻢ ﺍﺩﺍﻣﻪﺩﺍﺷﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻭ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺍﯼ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻐﻮﻝ ﻫﺎ ﺑﻮﺩ.ﺭﻭﻧﺪ ﺗﺮﮐﯽ ﺷﺪﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥﺑﺨﺼﻮﺹ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﻠﺠﻮﻗﯿﺎﻥ)ﺳﺎﻝ1040ﺑﻪ ﺑﻌﺪ(ﻭ ﮐﻮﭺ ﻭ ﺍﺳﮑﺎﻥ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺍﻭﻏﻮﺯ–ﺗﺮﮐﻤﻦ ﺑﻪ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ، ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﺍﺳﺮﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﯾﺎﺯﺩﻫﻢ ﯾﻌﻨﯽﺗﻘﺮﯾﺒﺎ300-200ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻏﺎﺯﺍﻥ ﺧﺎﻥﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪ ﻭ ﺗﺎ ﺻﻔﻮﯾﻪ ﻭ ﺣﺘﯽ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﺗﺎ ﺗﺮﮐﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﮐﺜﺮﯾﺖ ﻣﺮﺩﻡﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺷﺪ.ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻮﭺ ﻭ ﺍﺳﮑﺎﻥ ﺗﺮﮎ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭﺗﺮﮐﯿﻪ ﮐﻨﻮﻧﯽ500ﺳﺎﻝ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﻪ ﺩﻭﺭﻩ124ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻐﻮﻝ ﻧﺒﻮﺩﻩﺍﺳﺖ.ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﺩﻭ ﻭ ﺣﺘﯽ ﺳﻪ ﻣﻮﺝ ﺑﺰﺭﮒﮐﻮﭺ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ:ﺍﻭﻻ ﺩﺭﺯﻣﺎﻥ ﺳﻠﺠﻮﻗﯿﺎﻥ، ﺛﺎﻧﯿﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻐﻮﻝ ﻫﺎ ﻭﺗﯿﻤﻮﺭﯾﺎﻥ ﻭ ﺛﺎﻟﺜﺎ ﻗﺒﻞ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﺎﺳﯿﺲﺩﻭﺩﻣﺎﻥ ﺻﻔﻮﯾﺎﻥ ﺍﺯ ﻃﺮﯾﻖ ﮐﻮﭺ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﺷﯿﻌﻪ–ﻋﻠﻮﯼ ﺗﺮﮐﻤﻦ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻃﻮﻟﯽ)ﺗﺮﮐﯿﻪ(ﺷﺮﻗﯽﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﮐﺮﺩﺳﻨّﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ.ﻋﻠﺖ ﺍﺻﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﺪﻥﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻭ ﺍﺳﺘﯿﻼﯼ ﻣﻐﻮﻝﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﯿﺪﺍﻧﻨﺪ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺪﻭﺩ ﻧﺼﻒﺍﺭﺗﺶ ﻣﻐﻮﻝ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺯ ﺗﺮﮎ ﻫﺎ)ﺑﯿﺸﺘﺮﺍﻭﯾﻐﻮﺭ ﻫﺎ ﻭ ﻗﺰﺍﻕ ﻫﺎﯼ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ(ﺑﻮﺩﻧﺪ.ﺩﺭﺩﻭﺭﻩ ﺗﯿﻤﻮﺭ ﻧﯿﺰ ﺍﻏﻠﺐ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺍﺭﺗﺶ ﺗﯿﻤﻮﺭ ﻭﺟﺎﻧﺸﯿﻨﺎﻥ ﺍﻭ ﺗﺮﮎ ﻫﺎﯼ ﭼﻐﺘﺎﯼ)ﭼﺎﻏﺎﺗﺎﯼﯾﻌﻨﯽ ﺍﻭﺯﺑﮏ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ(ﺑﻮﺩﻧﺪ.ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻤﺮﮐﺰﻣﻐﻮﻝ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺭﺗﺶ ﺁﻧﻬﺎ)ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥﺗﺮﮎ(ﻭ ﺳﭙﺲ ﺗﯿﻤﻮﺭﯾﺎﻥ ﻭ ﺣﺘﯽ ﻣﺮﮐﺰﺳﯿﺎﺳﯽ ﻭ ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﻭ ﺗﺎﺣﺪﯼ ﻫﻤﺪﺍﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺍﺭﺩﻭﯼ ﻣﻐﻮﻝ ﮐﻪ ﺑﺨﻮﺩﯼ ﺧﻮﺩﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﻧﺒﻮﺩ ﻃﺒﻖ ﻋﺎﺩﺕ ﺁﻥ ﺳﺪﻩ ﻫﺎﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻓﺘﺢ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﺍﺳﯿﺮ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻪﻟﺸﮑﺮ ﺧﻮﺩ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻣﯿﮑﺮﺩ.ﺁﻧﻬﺎ ﯾﺎ ﮐﺸﺘﻪﻣﯿﺸﺪﻧﺪ ﻭ ﯾﺎ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺑﺎ ﻭﻋﺪﻩ ﺯﻧﺪﻩ ﻣﺎﻧﺪﻥﻭ ﺣﺘﯽ ﻏﺎﺭﺕ ﻭ ﯾﻐﻤﺎ ﺑﻪ ﺍﺭﺩﻭﯼ ﻣﻐﻮﻝﺑﭙﯿﻮﻧﺪﻧﺪ.ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﺮﮐﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﻪﺍﺭﺗﺶ ﻣﻐﻮﻝ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻧﻪ ﺗﺮﮎ ﻫﺎﯼ ﺟﻨﻮﺑﯽﻭ ﻏﺮﺑﯽ ﺍﻭﻏﻮﺯ ﻭ ﺗﺮﮐﻤﻦ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯿﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ.ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﻐﻮﻝ ﻭ ﺗﯿﻤﻮﺭ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﺮﮎ ﻫﺎﯼﺷﺮﻗﯽ)ﻗﭙﭽﺎﻕ، ﺍﻭﯾﻐﻮﺭ ﻭ ﺗﺎ ﺣﺪﯼ ﭼﻐﺘﺎﺋﯽ(ﺑﻮﺩﻧﺪ.ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﻫﻢ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺘﺪﻻﻝ ﮐﻪ ﻟﺸﮑﺮﻣﻐﻮﻝ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺮﮐﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺭﺍﯾﺞ ﻧﻤﻮﺩﭼﻨﺪﺍﻥ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻨﻈﺮ ﻧﻤﯿﺮﺳﺪ.ﺍﺳﮑﺎﻥ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﻫﺎ ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﮐﻮﭼﯽﺯﻣﺎﻥ ﺳﻠﺠﻮﻗﯿﺎﻥ ﻭ ﺑﻌﺪ ﻭ ﯾﺎ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﻣﻐﻮﻝﻭ ﯾﺎ ﺗﯿﻤﻮﺭﺍﺳﺎﺳﺎ ﺩﺭ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ)ﻫﻢ ﺟﻨﻮﺏ ﻭﻫﻢ ﺷﻤﺎﻝ ﺍﺭﺱ(، ﺗﺎ ﺣﺪﯼ ﻫﻤﺪﺍﻥ، ﺁﻧﺎﻃﻮﻟﯽ)ﺗﺮﮐﯿﻪ ﮐﻨﻮﻧﯽ(ﻭ ﺷﻤﺎﻝ ﻋﺮﺍﻕ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ.ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯﺍﻗﻮﺍﻡ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺑﺨﺼﻮﺹﺗﺮﮐﺎﻥ ﺍﻭﻏﻮﺯ»)ﻏﺰ(«ﻧﯿﺰ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﺣﻤﻼﺕﻣﻐﻮﻟﻬﺎ ﻭ ﺑﺎ ﻓﺮﺍﺭ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﻭ ﺑﺴﻮﯼﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﺻﻐﯿﺮ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺧﻮﺩﺁﻧﻬﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺎﺧﺖ ﻭ ﺗﺎﺯﻣﻐﻮﻟﻬﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.ﺑﻘﯿﻪﻗﺒﺎﯾﻞ ﻭ ﯾﺎ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺗﺮﮎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﯾﺮﺍﻥ)ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺮﻣﺎﻥ ﻭ ﺳﯿﺴﺘﺎﻥ،ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ، ﺷﯿﺮﺍﺯ ﻭﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ(ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﺤﻠﯽ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺁﻧﺎﻥﺁﻣﯿﺨﺘﻪ ﺍﺳﺘﺤﺎﻟﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﯽﻣﻨﻔﺮﺩ ﻭ ﻗﺒﯿﻠﻪ ﺍﯼ–ﻋﺸﺎﯾﺮﯼ ﺧﻮﺩ)ﻣﺜﻼﻗﺸﻘﺎﺋﯽ ﻫﺎ(ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ.ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﺍﯾﻦ ﺍﺩﻋﺎﯼ ﺷﻌﺎﺭ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ»ﻣﻐﻮﻝ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺯﻭﺭ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺗﺮﮐﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﮐﺮﺩﻧﺪ«ﺩﺭﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ.ﺛﺎﻧﯿﺎ ﻣﺎ ﻣﯿﺪﺍﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﺜﻼ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺷﺎﻩﺍﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﺻﻔﻮﯼ ﻣﺮﺩﻡ ﺳﻨﯽ ﻣﺬﻫﺐ ﺗﺒﺮﯾﺰ ﻭﺑﻐﺪﺍﺩ ﺭﺍ ﮐﻮﺷﺶ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﺑﻪ ﺯﻭﺭﻧﺎﭼﺎﺭ ﺑﻪ ﻗﺒﻮﻝﻣﺬﻫﺐ ﺷﯿﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪ ﺍﻣﺎ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﻭﺭﻭﺍﯾﺎﺕ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪﺯﺑﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺯﻭﺭ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺘﻪﺑﺎﺷﺪ.ﺣﺘﯽ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ، ﺍﺯ ﻏﺰﻧﻮﯾﺎﻥ ﺗﺎ ﺻﻔﻮﯾﺎﻥﻭ ﺑﻌﺪ، ﻫﻤﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺣﺘﯽ ﺧﻮﺩ ﺳﻼﻃﯿﻦﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﺨﺼﺎ ﺩﺭ ﺗﺮﻭﯾﺞ ﻭ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺯﺑﺎﻥ ﻭﻓﺮﻫﻨﮓ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﭘﯿﺸﻘﺪﻡ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.ﺍﺯ ﺍﯾﻦﺟﻬﺖ ﺍﯾﻦ ﺍﺩﻋﺎ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯽ ﺑﻪ ﺯﻭﺭ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺷﺪﻩ ﻣﺪﻟﻞ ﺟﻠﻮﻩ ﻧﻤﯿﮑﻨﺪ.ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺗﺮﮎ ﺍﺯ ﺷﺎﻩ ﺍﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻭﺳﻠﻄﺎﻥ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﻏﺰﻧﻮﯼ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺍﯾﻠﺨﺎﻧﯿﺎﻥﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻗﻮﻡ ﻭﻧﺴﺐ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪﻭ ﺳﭙﺲ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﺎﻭﺭﺍﺀﺍﻟﻨﻬﺮ،ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺁﺳﯿﺎﯼ ﺻﻐﯿﺮ،ﻋﺮﺍﻕ؛ ﺳﻮﺭﯾﻪ ﻭ ﻣﺼﺮﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﭘﺎ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.ﺍﻣﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﻭ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﺻﻐﯿﺮﺍﺳﺎﺳﺎ ﻧﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﻭ ﺍﺭﺗﺶ ﻭﺣﻤﻼﺕ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻠﮑﻪ ﮐﻮﭺ ﻭ ﺍﺳﮑﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡﻋﺎﺩﯼ ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺩﺭ ﻋﯿﻦ ﺣﺎﻝﻣﻨﺴﻮﺑﯿﻦ ﺗﺮﮎ ﺗﺒﺎﺭ ﻟﺸﮑﺮ ﻫﺎﯼ ﻣﻐﻮﻝ ﻭﺗﯿﻤﻮﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻮﻣﯽ ﺟﻮﺵﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮐﺜﺮﺕ ﺗﻌﺪﺍﺩ، ﺯﺑﺎﻥ ﺍﯾﻦﻣﻨﺎﻃﻖ ﺭﺍ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﮔﺮﻧﻪ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥﺳﻠﺠﻮﻗﯿﺎﻥ ﺗﺎ ﻗﺎﺟﺎﺭﯾﺎﻥ، ﻧﺰﺩﯾﮏ ﺑﻪ800-700ﺳﺎﻝ، ﺍﮐﺜﺮﯾﺖ ﻗﺮﯾﺐ ﺑﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕﺣﮑﺎﻡ ﻭ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﺮﮎ ﺗﺒﺎﺭ ﻭ ﺗﺮﮎﺯﺑﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺜﻼ ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ ﻭ ﯾﺎﺗﻬﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺸﻬﺪ ﻭ ﻫﺮﺍﺕ ﻋﻮﺽ ﻧﺸﺪﻩ.ﺑﺮﻋﮑﺲ، ﻫﻮﯾﺖ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﺩﻭﺳﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﻌﺪﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﻭ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺣﮑﺎﻡﻭ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﺎﻥ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﻭ ﺗﻘﻮﯾﺖﯾﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ.ﺩﻭﻡ:ﮐﻮﭺ ﻫﺎﯼ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺩﺭﺩ ﺁﻭﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﻋﺚﺗﻐﯿﯿﺮﺍﺕ ﺑﻨﯿﺎﺩﯼ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ.ﮐﻮﭺ ﺍﻗﻮﺍﻡﺩﺭ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﭼﻨﺪ ﻗﺮﻥ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﮐﻮﭺ ﺗﺮﮎ ﻫﺎﯼﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎﯼ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺑﯿﻦ ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮﺍﺕ ﺩﺭﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﻠﯽ، ﻗﻮﻣﯽ ﻭ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﮐﺸﻮﺭ ﻫﺎﺋﯽﻣﺜﻞ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ، ﺁﻟﻤﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﯽ ﻭﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺑﯿﺰﺍﻧﺲ)ﺗﺮﮐﯿﻪ ﮐﻨﻮﻧﯽ(ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﯾﮕﺮﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ)ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﯿﺪ(.ﺍﺳﮑﺎﻥ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﺗﺮﮎ ﻫﻢ–ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﯿﺎﺳﯽﺑﻤﺮﺍﺗﺐ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﻐﻮﻝ ﻫﺎ–ﺑﺎ ﻗﺘﻞ ﻭ ﻏﺎﺭﺕ ﻭﺧﺮﺍﺑﯽ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﻮﺩ.ﻣﺜﻼ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﮊﺍﻥ ﺍﻭﺑﻦ»)ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺍﺑﻦ ﺑﺰﺍﺯ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩ ﺗﺮﮎ ﺷﺪﻥﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ1989«(ﮐﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ»ﺻﻔﻮﻩﺍﻟﺼﻔﺎ«ﯼ ﺍﺑﻦ ﺑﺰﺍﺯ)ﺣﺪﻭﺩ1350ﻣﯿﻼﺩﯼ(ﻭﺑﻌﻀﯽ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺭﻭﺷﻨﯽ ﺑﺮﻣﯿﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﻟﺸﮑﺮﺍﯾﻠﺨﺎﻧﺎﻥ ﻧﯿﺰ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺗﺎﺭﺍﺝ ﻭ ﺿﺒﻂ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﻭﺯﻣﯿﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻮﻣﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.ﺍﻭﺑﻦ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﺋﯽ ﺑﺮ ﻣﺜﻠﺚ ﺍﺭﺩﺑﯿﻞ–ﻣﯿﺎﻧﻪ–ﺳﻠﻄﺎﻧﯿﻪ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯿﮑﻨﺪ.ﺩﻭ ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻤﯽﮐﻪ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺍﻭﺑﻦ)ﻭ ﻓﯽ ﺍﻟﻮﺍﻗﻊ ﺍﺯ ﺑﺮﺭﺳﯽ»ﺻﻔﻪ ﺍﻟﺼﻔﺎ(«ﺑﺮ ﻣﯿﺎﯾﺪ ﺍﯾﻦ ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ:ﯾﮑﻢ:ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺪﻭﺩ1350ﻣﯿﻼﺩﯼ ﯾﻌﻨﯽ660ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﻫﻨﻮﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥﺗﺮﮐﯽ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ ﻭﺍﮊﮔﺎﻥ ﻭﺗﻌﺎﺑﯿﺮ ﺗﺮﮐﯽ ﻭ ﻣﻐﻮﻟﯽ ﺑﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻮﻣﯽﺑﺎﺭﺯ ﺍﺳﺖ.ﺩﻭﻡ:ﻣﻨﺴﻮﺑﯿﻦ ﻟﺸﮑﺮ ﺍﯾﻠﺨﺎﻧﺎﻥ)ﭼﻪ ﻣﻐﻮﻝ ﻭ ﭼﻪ ﺗﺮﮎ(ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻧﯿﺮﻭﯼﻧﻈﺎﻣﯽ ﺣﺎﮐﻢ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺗﺎﺭﺍﺝ ﺩﻫﺎﺕ ﻭ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﺍﺳﺘﻤﻼﮎ ﺍﺭﺍﺿﯽ ﻭ ﺩﺭ ﻋﯿﻦ ﺣﺎﻝ ﺗﺎ ﺣﺪﯼﺳﮑﻨﯽ ﮔﺰﯾﺪﻥ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺭﮎ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﻫﺎ ﺑﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﯾﺎﺩﺁﻭﺭﯼﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﮐﻤﯽ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﯾﻦﮐﻮﭺ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﮐﻮﭺ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﺍﻭﺭﻭﭘﺎﺋﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪﮊﺭﻣﻦ ﻫﺎ، ﻻﻧﮕﻮﺑﺎﺭﺩ ﻫﺎ، ﺁﻧﮕﻞ ﻫﺎ ﻭﺳﺎﮐﺴﻮﻥ ﻫﺎ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺑﻮﺩ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻧﮕﻞﻫﺎ ﻭ ﺳﺎﮐﺴﻮﻥ ﻫﺎ ﮐﻪ ﺍﺯﻗﺮﻭﻥ ﭘﻨﺠﻢ ﻭﺷﺸﻢ ﻣﯿﻼﺩﯼ ﺍﺯ ﺁﻟﻤﺎﻥ ﻭ ﺩﺍﻧﻤﺎﺭﮎ ﻭ ﻫﻠﻨﺪﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﺑﻪ ﺟﺰﺍﯾﺮ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯼ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﮐﻮﭺ ﮐﺮﺩﻩﻭ ﺑﻪ ﺑﺮﯾﺘﻮﻥ ﻫﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﯿﮑﺖ ﻫﺎ ﻭﺍﺳﮑﻮﺗﯽ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﺑﻪﺍﺳﮑﺎﺗﻠﻨﺪ ﻭ ﺍﯾﺮﻟﻨﺪ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻭﻟﯽ ﺑﺎ ﺍﯾﻦﺗﺮﺗﯿﺐ ﺁﻧﮕﻞ ﻫﺎ ﻭ ﺳﺎﮐﺴﻮﻥ ﻫﺎ ﻣُﻬﺮ ﻗﻮﻣﯿﺖﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺑﺮﯾﺘﻮﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻠﺖ ﮐﻨﻮﻧﯽ»ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ«ﻫﻢ ﺯﺩﻧﺪ.ﺍﻣﺎ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﻣﻐﻮﻝ ﻫﺎ، ﺗﺮﮎ ﻫﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺗﺎﺑﻤﺎﻧﻨﺪ، ﻭ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩﺗﺎﺭﺍﺝ ﻭ ﻗﺘﻞ ﻭ ﻏﺎﺭﺕ ﻭ ﺍﺳﺘﻤﻼﮎ ﻫﺎ، ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﺤﻠﯽ ﺩﺭﺁﻣﯿﺨﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﮐﺜﺮﻣﻮﺍﺭﺩ ﺑﺎ ﻗﺒﻮﻝ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻮﻣﻰﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻻﯾﻨﻔﮏ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪﻧﺪ.ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﻓﺎﺭﺱ ﻭ ﯾﺎ ﮐﺮﻣﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺤﻠﯽ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﯿﺎﺱ ﻭﺳﯿﻊﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ»ﯾﮑﯽ ﺷﺪﻧﺪ«، ﺩﺭ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﻭﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﺤﻠﯽ ﺩﺭﺁﻣﯿﺨﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﺁﻧﻬﺎ»ﯾﮑﯽ ﺷﺪﻧﺪ«ﺍﻣﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﮐﺜﺮﺕ ﺗﻌﺪﺍﺩ،ﺯﺑﺎﻥ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﻭ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﮐﻨﻮﻧﯽﺭﺍ ﻋﻮﺽ ﮐﺮﺩﻧﺪ.ﺁﻧﻬﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﺍﺩﻧﺪ ،ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺭﺍ ﺑﻨﯿﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩﻧﺪ ﻭﺍﺯ ﺁﻥ ﺣﺮﺍﺳﺖ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎﯾﺸﺎﻥ ﺍﺯﻏﺰﻧﻮﯾﺎﻥ ﻭ ﺳﻠﺠﻮﻗﯿﺎﻥ ﺗﺎ ﺻﻔﻮﯾﻪ ﻭ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ200-100ﺳﺎﻝ ﺍﻭﻟﺶ»ﺍﯾﺮﺍﻧﯽﺷﺪ«ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﺎﻥ»ﺍﯾﺮﺍﻥ«ﯼ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯﻫﻤﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﺎﻡ ﻣﯿﺒﺮﯾﻢ، ﻫﻤﺎﻥ»ﺍﯾﺮﺍﻥ«ﮐﻪ ﺍﺯﻃﻐﺮﻝ ﺑﯿﮓ ﺳﻠﺠﻮﻗﯽ ﺗﺎ ﻧﺎﺻﺮﺍﻟﺪﯾﻦ ﺷﺎﻩﻗﺎﺟﺎﺭ ﺑﻨﺎﻣﺶ ﺳﮑﻪ ﻣﯿﺰﺩﻧﺪ، ﻫﻤﺎﻥ»ﺍﯾﺮﺍﻥ«ﯼﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﻭ ﺍﻭﺯﺑﮏ ﻫﺎ ﻭ ﺑﻌﺪﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﻭ ﺭﻭﺱ ﺍﯾﺴﺘﺎﺩ.ﺍﯾﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﮐﺸﻮﺭ ﻭﻣﻠﺖ ﺁﻣﯿﺨﺘﻪ ﻭ ﺟﺪﯾﺪ ﻭ ﻣﻌﺎﺻﺮ»ﺍﯾﺮﺍﻥ«ﺑﺎﺗﻤﺎﻡ ﺭﻧﮕﺎﺭﻧﮕﯽ ﻗﻮﻣﯽ ﻭ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻭ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﻭﻣﻠﯽ ﺍﺵ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻫﺴﺖ.ﺳﻮﻡ:ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺁﻣﯿﺰﺵ ﻧﮋﺍﺩﯼ ﻭ ﻗﻮﻣﯽ ﻭ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﻭﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻭ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻭ ﻣﻠﯽ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻟﻪ، ﻫﻤﻪﺍﺟﺰﺍﺀ ﺍﯾﻦ ﺁﻣﯿﺰﺵ ، ﻫﻤﻪ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻭ ﻣﺬﺍﻫﺐ ﻭﺯﺑﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎ، ﻫﻤﻪ ﻟﺒﺎﺱ ﻫﺎ ﻭ ﻏﺬﺍﻫﺎ ﻭ ﻋﺎﺩﺍﺕ ﻗﻮﻣﯽ ﻭ ﻣﺤﻠﯽ»ﻣﺎﻝ«ﻫﻤﯿﻦﮐﺸﻮﺭ، ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻠﺖ ﺷﺪ.ﻫﯿﭽﮑﺪﺍﻡ ﺍﺯﻧﻈﺮﮐﻠﯿﺖ ﺍﯾﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﻭ ﻣﻠﺖ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﻭ ﻏﺮﯾﺒﻪﻧﯿﺴﺖ.ﻫﯿﭽﮑﺪﺍﻡ ﻏﯿﺮ ﺧﻮﺩﯼ ﻧﯿﺴﺖ.ﻫﻤﻪﺧﻮﺩﯼ ﻭ»ﻣﺎﻝ ﻣﺎ«ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﺍﻣﺎ ﯾﮑﯽ ﺍﺵﻓﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺳﺖ، ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺵ ﺗﺮﮐﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﻭﮐﺮﺩﯼ ﺯﺑﺎﻥ.ﯾﮑﯽ ﺍﺵ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺷﯿﻌﻪ ﺍﺳﺖﻭ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺵ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺳﻨﯽ ﻭ ﺳﻮﻣﯽ ﺍﺵﺍﺻﻼ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻧﯿﺴﺖ.ﺯﺑﺎﻥ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺗﺎ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞﻋﻮﺽ ﺷﺪﻩ.ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺍﻕ ﻭ ﺳﻮﺭﯾﻪ ﻭ ﺗﺮﮐﯿﻪﻫﻢ ﺩﺭ1400-1000ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻋﻮﺽﺷﺪﻩ.ﺯﺑﺎﻥ ﺍﯾﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﻗﺎﺭﻩ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﻭ ﺍﺳﺘﺮﺍﻟﯿﺎ ﻫﻢ ﻋﻮﺽ ﺷﺪﻩ، ﺁﻥ ﻫﻢ ﻧﻪ ﻫﺰﺍﺭﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻤﺮﺍﺗﺐ ﻣﺪﺕ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺗﺮﯼ ﻗﺒﻞ.ﺯﺑﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻫﻢ ﺳﻪ ﯾﺎ ﭼﻬﺎﺭﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝﭘﯿﺶ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﺒﻮﺩ.ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﺁﺭﯾﺎﺋﯽ ﻫﺎ)ﻭﯾﺎﻫﺮ ﭼﻪ ﮐﻪ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﭼﻨﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥﮐﻨﻮﻧﯽ ﺭﺍ ﺑﺸﻮﺩ ﻧﺎﻣﯿﺪ(ﭼﻨﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶﺍﺯ ﻗﻔﻘﺎﺯ ﻭ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﺑﻪ ﺟﻨﻮﺏ ﺁﻣﺪﻩ ﻭﮔﺮﻭﻫﯽ ﺩﺭ ﺟﻠﮕﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻭ ﻋﺪﻩ ﺩﯾﮕﺮﯼﺩﺭ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﻣﺴﮑﻮﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ.ﺍﺣﺘﻤﺎﻻﺁﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺑﺎ ﺻﻠﺢ ﻭ ﺻﻔﺎ ﺩﺭ ﺟﻠﮕﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﻧﺪ.ﺣﺎﻻ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺑﺮﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ500ﺳﺎﻝ ﻭ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﯾﺎ ﺗﺎﺗﯽﺭﺍ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺎﺩﺭﯼ ﺧﻮﺩ ﮐﻨﻨﺪ؟ﻭﯾﺎ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﻫﺎ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺗﺎﺛﯿﺮ1500ﺳﺎﻟﻪﺁﻧﮕﻠﻮ ﺳﺎﮐﺴﻮﻥ ﻫﺎ ﺧﻼﺹ ﮐﻨﻨﺪ، ﯾﺎ ﻣﺼﺮﯼﻫﺎ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺼﺮﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﻗﺒﻄﯽ ﻭ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽﺑﺮﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﯾﺎ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﺋﯽ ﻫﺎ ﺑﺮﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺯﺑﺎﻥﺳﺮﺥ ﭘﻮﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﻨﺪ؟ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺼﺮﯾﺎﻥ ﭼﻄﻮﺭ ﻋﺮﺑﯽ ﺷﺪ ﻭ ﯾﺎ ﺯﺑﺎﻥﺁﻣﺮﯾﮑﺎﺋﯿﺎﻥ ﭼﻄﻮﺭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﻭ ﯾﺎ ﺍﺳﭙﺎﻧﯿﻮﻟﯽﺷﺪ؟ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺩﺍﻧﺴﺘﻦ ﺍﯾﻨﻬﺎ ﺟﺎﻟﺐﺍﺳﺖ.ﺍﻣﺎ ﻧﯿﺖ ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ ﺍﺯ ﻃﺮﺡ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺁﻣﯿﺰﺍﯾﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﮐﺸﻒ ﻭ ﺩﺭﮎ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻧﯿﺴﺖ، ﺍﯾﺠﺎﺩﺧﺼﻮﻣﺖ ﻭ ﻧﺰﺍﻉ ﺑﯿﻦ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ ﻭﻣﻤﻠﮑﺖ ﺍﺳﺖ.ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺍﺗﻬﺎﻣﺎﺕ ﻭ ﺗﻮﻫﯿﻦ ﻭ ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﺮﮐﯽ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ، ﻋﮑﺲﺍﻟﻌﻤﻞ ﻗﻮﻡ ﮔﺮﺍﯾﺎﻥ ﺗﺮﮎ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ﻫﻢﺭﻭﺷﻦ ﻭ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺍﺳﺖ.ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﺧﺸﻢ ﻭ ﺧﺮﻭﺵ ﺑﯽ ﺍﺳﺎﺱ ﻭ ﮐﻮﺩﮐﺎﻧﻪ ﺍﯼﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ»ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﺗﻮﻫﯿﻦ«ﻭ ﺑﺮﺍﻯﺧﻼﺻﯽ ﺍﺯ ﺍﺗﻬﺎﻣﺎﺕ»ﺯﻭﺭ ﺷﻤﺸﯿﺮ«ﻭ»ﺣﻤﻠﻪﻣﻐﻮﻝ«ﺑﻄﻮﺭ ﺧﻨﺪﻩ ﺩﺍﺭﯼ ﺍﺩﻋﺎ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪﻣﺮﺩﻡ ﺍﯾﻦ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻭ5-4ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺮﮎ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ(!)ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺍﯾﺮﺍﻥﺭﺍ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﺎﺭﯾﺨﺶ ﺍﻧﮑﺎﺭ ﻭﺭﺩ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﻭ ﺧﻮﺍﻫﺎﻥ ﺟﺪﺍﺋﯽ ﺍﺯﺧﺎﻧﻪ ﻭ ﮐﺎﺷﺎﻧﻪﺍﯼ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﻣﺸﺘﺮﮐﺸﺎﻥ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝﺑﺮﺍﯼ ﺑﻨﺎﯾﺶ ﮐﺎﺭ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.ﺗﺎﺭﯾﺦ ﭼﯿﺰ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺳﺖ، ﺍﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮﯼﻫﺎﯼ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﻧﺎﺩﺍﻧﯽ ﻭ ﮔﺎﻩﻏﺮﺽ ﺍﺳﺖ ﭼﯿﺰ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺳﺖ.ﺩﺭ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻭ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯼ ﻻﺗﯿﻦ ﻭ ﺣﺘﯽ ﻣﺼﺮ ﮔﻔﺘﯿﻢﻣﺮﺩﻡ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺩﮔﺮﮔﺸﺖ ﺯﺑﺎﻥ ﻫﺎﯼﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮﺩ ﻣﯿﻨﮕﺮﻧﺪ.ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻫﻢ ﺑﻨﻈﺮﻧﻤﯿﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎ ﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﯼ ﺍﻓﺮﺍﻃﯽﻧﮋﺍﺩ ﭘﺮﺳﺖ ﺁﺭﯾﺎﺋﯽ ﻭ ﯾﺎ ﻗﻮﻣﮕﺮﺍﯼ ﺗﺮﮎﻧﻤﺎﯾﺎﻧﮕﺮ ﺍﻭﻟﻮﯾﺖ ﻫﺎﯼ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮﯼ، ﺫﻫﻨﯽ ﻭﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻠﺖ ﻭ ﯾﺎ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﺷﺪ.ﺍﻣﺎ ﺑﻬﺮﺣﺎﻝ ﺍﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﻫﯿﺎﻫﻮ ﻫﺎ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺁﺏ ﺭﺍ ﮔﻞﺁﻟﻮﺩ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺍﯾﻦ ﺗﻮﺍﻥ ﻓﯽ ﺍﻟﻘﻮﻩ ﺭﺍﺑﺨﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﯾﻂ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﯼ ﻣﺎﻧﻨﺪﺧﺎﻭﺭﻣﯿﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ»ﺳﺮ ﻣﻮﻋﺪ«ﺑﻪ ﺻﻠﺢ ﻭﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﻣﺮﺩﻡ ﻟﻄﻤﻪ ﺍﯼ ﺟﺪﯼ ﺑﺰﻧﻨﺪ.ﻋﺒﺎﺱ ﺟﻮﺍﺩﯼ

شب مهتاب

ﯾﻪ ﺷﺐ ﻣﻬﺘﺎﺏﻣﺎﻩ ﻣﯿﺎﺩ ﺗﻮ ﺧﻮﺍﺏﻣﻨﻮ ﻣﯽ ﺑﺮﻩﮐﻮﭼﻪ ﺑﻪ ﮐﻮﭼﻪﺑﺎﻍ ﺍﻧﮕﻮﺭﯼﺑﺎﻍ ﺁﻟﻮﭼﻪﺩﺭﻩ ﺑﻪ ﺩﺭﻩﺻﺤﺮﺍ ﺑﻪ ﺻﺤﺮﺍﺍﻭﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺷﺒﺎﭘﺸﺖ ﺑﯿﺸﻪ ﻫﺎﯾﻪ ﭘﺮﯼ ﻣﯿﺎﺩﺗﺮﺳﻮﻥ ﻭ ﻟﺮﺯﻭﻥﭘﺎﺷﻮ ﻣﯿﺬﺍﺭﻩﺗﻮ ﺁﺏ ﭼﺸﻤﻪﺷﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻪﻣﻮﯼ ﭘﺮﯾﺸﻮﻥﯾﻪ ﺷﺐ ﻣﻬﺘﺎﺏﻣﺎﻩ ﻣﯿﺎﺩ ﺗﻮ ﺧﻮﺍﺏﻣﻨﻮ ﻣﯽ ﺑﺮﻩﺗﻪ ﺍﻭﻥ ﺩﺭﻩﺍﻭﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺷﺒﺎﯾﮑﻪ ﻭ ﺗﻨﻬﺎﺗﮏ ﺩﺭﺧﺖ ﺑﯿﺪﺷﺎﺩ ﻭ ﭘﺮ ﺍﻣﯿﺪﻣﯽ ﮐﻨﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﺯﺩﺳﺘﺸﻮ ﺩﺭﺍﺯﮐﻪ ﯾﻪ ﺳﺘﺎﺭﻩﺑﭽﮑﻪ ﻣﺚﯾﻪ ﭼﯿﮑﻪ ﺑﺎﺭﻭﻥﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻣﯿﻮﻩ ﺵﺳﺮ ﯾﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﺵﺑﺸﻪ ﺁﻭﯾﺰﻭﻥﯾﻪ ﺷﺐ ﻣﻬﺘﺎﺏﻣﺎﻩ ﻣﯿﺎﺩ ﺗﻮ ﺧﻮﺍﺏﻣﻨﻮ ﻣﯽ ﺑﺮﻩﺍﺯ ﺗﻮﯼ ﺯﻧﺪﻭﻥﻣﺚ ﺷﺐ ﭘﺮﻩﺑﺎ ﺧﻮﺩﺵ ﺑﯿﺮﻭﻥﻣﯽ ﺑﺮﻩ ﺍﻭﻧﺠﺎﮐﻪ ﺷﺐ ﺳﯿﺎﻩﺗﺎ ﺩﻡ ﺳﺤﺮﺷﻬﯿﺪﺍﯼ ﺷﻬﺮﺑﺎ ﻓﺎﻧﻮﺱ ﺧﻮﻥﺟﺎﺭ ﻣﯽ ﮐﺸﻦﺗﻮ ﺧﯿﺎﺑﻮﻧﺎﺳﺮ ﻣﯿﺪﻭﻧﺎﻋﻤﻮ ﯾﺎﺩﮔﺎﺭﻣﺮﺩ ﮐﯿﻨﻪ ﺩﺍﺭﻣﺴﺘﯽ ﯾﺎ ﻫﺸﯿﺎﺭ؟ﺧﻮﺍﺑﯽ ﯾﺎ ﺑﯿﺪﺍﺭ؟ﻣﺴﺘﯿﻢ ﻭ ﻫﺸﯿﺎﺭﺷﻬﯿﺪﺍﯼ ﺷﻬﺮﺧﻮﺍﺑﯿﻢ ﻭ ﺑﯿﺪﺍﺭﺷﻬﯿﺪﺍﯼ ﺷﻬﺮﺁﺧﺮﺵ ﯾﻪ ﺷﺐﻣﺎﻩ ﻣﯿﺎﺩ ﺑﯿﺮﻭﻥﺍﺯ ﺳﺮ ﺍﻭﻥ ﮐﻮﻩﺑﺎﻻﯼ ﺩﺭﻩﺭﻭﯼ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﺪﻭﻥﺭﺩ ﻣﯿﺸﻪ ﺧﻨﺪﻭﻥﯾﻪ ﺷﺐ ﻣﺎﻩ ﻣﯿﺎﺩ..

یک شنبه 15 دی 1392برچسب:آذربایجان چگونه ترک زبان شد؟,

:: 16:34 :: نويسنده : آریا

یک شنبه 15 دی 1392برچسب:آذربایجان چگونه ترک زبان شد؟,

:: 16:34 :: نويسنده : آریا

صفحه قبل 1 2 3 4 5 ... 6 صفحه بعد

درباره وبلاگ

به وبلاگ من خوش آمدید.امیدوارم لحظات خوشی را در این وبلاگ سپری کنید.

موضوعات

کتاب الکترونیکی موبایل

کتاب مذهبی برای موبایل بافرمت جاوا

دانلود مداحی ویژه ی ماه محرم

اس ام اس ویژه ی ماه محرم

عکس ها ی جالب

مطالب گوناگون

شعرهای زیبا و نوشته های ادبی

آخرین مطالب

پیوندهای روزانه

نردبانی برای نزدیکی به خالق

ظهور

حمل و ترخیص خرده بار از چین

پيوندها

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک ابتدا ما را با عنوان شب مهتاب و آدرس yeshabemahtab.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.